નામાધિકરણ ( NOMENCLATURE )

નામાધિકરણ  ( NOMENCLATURE )

સજીવોને ચોક્કસ નામ દ્વારા ઓળખ આપવાની પદ્ધતિને નામાધિકરણ કહે છે.

સજીવોને આપવામાં આવતા આવા ચોક્કસ નામ દ્વારા તેમની ઓળખાણ થાય

તેથી આ પદ્ધતિને ઓળખવિધિ પણ કહે છે. 

સામાન્ય રીતે સજીવોને બે પ્રકારના નામ આપવામાં આવે છે.

સામાન્ય / પ્રાદેશિક નામ  (commen name ) 

ex.

        સિંહ / LION / શેર          સસલું / RABBIT / ખરગોસ         કૂતરો / DOG / કુત્તા 

જે તે પ્રદેશ / વિસ્તારના વસ્તી દ્વારા જે તે સજીવોને ઓળખવા માટે 

વપરાયેલ નામને સામાન્ય / પ્રાદેશિક નામ કહે છે.   

સામાન્ય / પ્રાદેશિક નામ જે તે વિસ્તારમાં વસતા લોકો માટે જે તે સજીવને ઓળખવા માટે સાનુકૂળ છે. પરંતુ વિશ્વ જગત માં વિજ્ઞાન ક્ષેત્રે તે નામનો ઉપયોગ શક્ય નથી.    

કારણ કે ............1. એક જ સમાન્ય નામ એક કરતાં વધુ જાતિ માટે વપરાય શકે છે.

2. કેટલીક વાર સામાન્ય નામ ના અર્થ જે તે સજીવ થી વિપરીત હોય શકે છે.

3. જુદા જુદા પ્રદેશ / ભાષામાં એક જ સજીવ માટે જુદા જુદા નામ હોય શકે છે. 

આથી જ વિશ્વ સ્તરે સમાનતા જળવાઈ રહે તે હેતુ થી પ્રત્યેક સજીવ માટે એક જ નામ રાખવાની જોગવાઈ કરવામાં આવી.      

વૈજ્ઞાનિક નામ  ( scientific name )

જીવવિજ્ઞાન ક્ષેત્રે વિશ્વ સ્તરે ચોક્કસ નિયમો અને સિદ્ધાંતોએ આધીન

સજીવોને આપવામાં આવેલ નામને વૈજ્ઞાનિક નામ કહે છે. 

ex. 

MANGO -  કેરી -  આમ  

Mangifera indica Linn. 

આવા નામ સજીવોની વિશ્વ સ્તરે આગવી ઓળખ દર્શાવે છે. 

સજીવોને વૈજ્ઞાનિક નામકરણ કરવા ચોક્કસ નિયમો ‘Code’ દ્વારા આપવામાં આવે છે.

જેમ કે .......... 

ICBN = International Code for Botanical Nomenclature  ( વનસ્પતિઓ માટે ) 

ICZN = International Code for Zoological Nomenclature   ( પ્રાણીઓ માટે ) 

ICVN = International Code for Viral  Nomenclature  ( વાઇરસ માટે )

ICNB = International Code for Nomenclature Of Bacteria   ( બેક્ટેરિયા માટે )